Dünyada ilk gazete örneklerine Mısır’da rastlanmıştır.
Türkçe ilk gazete 1828’de Kahire’de yayınlanmaya başlayan Vaka-i Mısriye’dir.
Bugünkü Türkiye sınırları içinde çıkmış ilk Türkçe gazete ise 1831’de yayımlanan Takvim-i Vekayi’dir.
Özel girişimle çıkarılan ilk gazete Tercüman-i Ahval’dir. 1860’ta Şinasi ve Agah Efendi yönetiminde yayımlandı.
Ali Suavi’nin yönetimin baskısı sonucu Avrupa’ya gitmesinden sonra Muhbir gazetesi Londra’da yayımlanmaya başladı ve yurt dışında
Türkçe yayımlanan ilk gazete oldu.
İlk Türk gazetecilerinden biri Agâh Efendi’dir.
İlk günlük gazete Ceride-i Havadis’tir.
İlk tiyatro gazetesi Tiyatro’dur.
Dünyadaki ilk roman 1007 yılında Japon meclis üyesi bir bayan tarafından yazılmıştır. Romanın adı Genji’nin Hikayesi’dir.
İlk modern roman Cervantes’in Don Kişot’udur.
Namık Kemal’e ait Cezmi adlı roman Türkiye’deki ilk tarihi romandır.
Batı tekniğine uygun ilk roman Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu adlı eseridir.
İlk çeviri roman Yusuf Kamil Paşa’nın Telemak adlı eseridir. Yusuf Kamil Paşa bu eseri Fenelon’dan çevirmiştir.
İlk köy romanı Nabizade Nazım’ın Karabibik adlı eseridir.
İlk psikolojik roman Mehmet Rauf’un yazdığı Eylül adlı eseridir.
İlk realist roman Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı eseridir.
İlk yerli roman Şemsettin Sami’nin yazdığı Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir.
İlk yerli çizgi roman Köroğlu’dur.
İlk edebi roman Namık Kemal’in yazdığı İntibah adlı eseridir.
Fatma Aliye Topuz (Fatma Aliye Hanım) Türk edebiyatının ilk kadın romancısı olarak tanınır. “Muhadarat” adlı ilk romanını kendi adıyla yayımladı.
Milli Mücadele dönemini anlatan şiirler yazan şairlere Faruk Nafiz, Kemâleddin Kamu, Mehmet Âkif Ersoy, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi, Ceyhun Atıf Kansu ve Halide Nusret Zorlutuna’yı örnek verebiliriz.
Milli Mücadele dönemini anlatan eserler yazılmıştır. Bu eserlere; Refik Halit Karay’ın “Çete”, Kemal Tahir’in “Yorgun Savaşçı”, Tarık Buğra’nın “Küçük Ağa” adlı romanlarını; yine Halide Edip’in “Dağa Çıkan Kurt”, Yakup Kadri’nin “Ergenekon” adlı hikâye kitaplarını; Falih Rıfkı Atay’ın “Zeytindağı” adlı anı kitabını örnek olarak verebiliriz.
Vekayi-i Tıbbiye, Osmanlı basınının ilk Türk dergisidir, 1849 yılında çıkan dergi mesleki dergidir.
İlk resimli Türk dergisi Mirat’tır.
İlk mizah dergisi Diyojen’dir.
İlk edebiyat dergisi Hazine-i Evrak’tır.
Türkiye’de folklor terimini 1913’te Rıza Tevfik, Peyan adlı gazetede kullanmıştır.
Türkçede ilk dil bilgisi kitabı Divanü Lûgat’it Türk’tür.
İlk ansiklopedi Platon’un öğrencilerinden Speusippus tarafından MÖ 4. yüzyılda yazılmıştır.
Ansiklopedilerde alfabetikliği ilk uygulayan Marco Coronelli’dir.
Osmanlı’da ilk ansiklopedi yazarı Taşköprülüzade Ahmet’tir (935-968). Mevzuatül Ulüm’ü iki büyük cilttir.
Türkçe yazılmış ilk ansiklopedi Şemseddin Sami’nin yazdığı Kamus-ül Alem’dir.
Batılı anlamda ilk Türk ansiklopedisi (Kamü’l Ulûm ve’l Maaris) Ali Suavi tarafından çıkarılmıştır.
Türkiye’de Latin harflerine geçildikten sonra basılan ilk ansiklopedik eser İbnü’l- Emin Mahmud Kemâl İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” (1930-1942) adlı biyografik çalışmasıdır.
Noktalama işaretlerini kullanan ilk kişi Bizanslı Aristophanes’tir.
Türkiye’de noktalama işaretlerini kullanan ilk kişi Şinasi’dir.
Dünyada deneme türünün en önemli ismi Montaigne’dir.
Osmanlı Devleti içinde divanı olan tek kadın şair II. Mahmut’un kızı Adile Sultan’dır.
İlk tasavvuf şairi Ahmet Yesevi’dir.
Tragedyanın ilk büyük ustası Aiskhylos’tur.
Türk edebiyatında ilk hamseyi Çağatay şairi Ali Şir Nevaî yazmıştır. (Beş mesneviden oluşan eserlere hamse denir.).
Divan edebiyatının ilk şairi Hoca Dehhani’dir.
İlk Türkçe metinler Orhun Abideleri’dir.
Türkiye’de ilk komedi yazarı “Şair Evlenmesi” adlı eseriyle Şinasi’dir
İlk Türk İslam şairi Yusuf Has Hacip’tir.
Türk edebiyatında yazılmış ilk mesnevi Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig’dir.
Türk edebiyatında matbaada basılan ilk kitap Vankulu Mehmet Efendi’nin Vankulu Lügatı’dır.
İlk şiir çevirisi Tercüme-i Manzume’dir.
İlk makale Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi’dir.
İlk yerli tiyatro eseri Şinasi’nin Şair Evlenmesi’dir.
İlk fıkra yazarı Ahmet Rasim’dir.
İlk seyahatname Ahmet Fakih’in Kitab-ı Evsaf-ı Mesâcidi-ş Şerife adlı eseridir.
İlk antoloji Ziya Paşa’nın Harabat’ıdır.
İlk bibliyografya Katip Çelebi’nin Keşfü’z Zünun adlı eseridir.
Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan şair Mehmet Emin Yurdakul’dur.
Türk edebiyatında sahnelenen ilk tiyatro eseri Namık Kemal’in yazdığı Vatan yahut Silistre’dir.
İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi Şemsettin Sami’nin yazdığı Kamus’ul Alem’dir.
Türk edebiyatında aruz vezniyle yazılan ilk eser Kutadgu Bilig’dir.
Türkiye’deki ilk Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale’dir.
Türk edebiyatında deneme türünde öne çıkan en önemli isim Nurullah Ataç’tır.
Nobel’e aday gösterilen ilk Türk yazar Yaşar Kemal’dir.
2006’da Türkiye’nin ilk Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan yazar Orhan Pamuk’tur.
2009’da basılan ‘Aşk’ adlı romanı ile Türk edebiyat tarihinin en kısa sürede, en çok satan yazarı Elif Şafak’tır.
